Zasadą działania wymiennika ciepła jest wymiana energii cieplnej między dwoma (lub więcej) mediami będącymi w ciekłym lub gazowym stanie skupienia, które różni temperatura.
Wymiennik ciepła stosuje się w układzie hydraulicznym jako urządzenie do odłączenia układu wysokociśnieniowego od układu niskociśnieniowego. Posiada dwa odrębne obwody, dzięki którym może odzyskiwać ciepło z jednego obwodu przenosząc je na drugi. Na przykład pomiędzy kotłami.. jednym pracującym w układzie wysokociśnieniowym i drugim pracującym w układzie niskociśnieniowym. Urządzenie pozyskuje energię z układu o wyższej temperaturze (piec) i przekazuje ją układowi o niższej temperaturze (grzejnik).